Vốn sinh ra bên dòng sông Lô (Võ Tranh, Hạ Hòa, Phú Thọ), gia đình chàng trai Nguyễn Văn Cử làm nghề chài lưới và cất vó bè. Trước ngày nhập ngũ 1 tháng, gia đình đã cưới vợ cho anh, vào bộ đội anh được biên chế đơn vị đặc công nước – rèn luyện 8 tháng rồi lên tàu “0 số” vào Nam. Vì nhiệm vụ đặc biệt lên đường ngay không được về phép. Ở nhà vợ anh sinh đôi 2 con gái, niềm vui của gia đình – bà nội nói rằng nếu bố Cử biết tin này là vui lắm đấy.
Cuối năm 1975, người bạn chiến đấu với Nguyễn Văn Cử về quê báo tin anh Cử đã hy sinh tại Rừng Sác; đơn vị E10 hai lần được tuyên dương anh hùng lực lượng vũ trang. Đến đầu năm 1976, gia đình mới nhận được giấy báo tử của LS Nguyễn Văn Cử.
Ngôi mộ LS Nguyễn Văn Cử (bị ghi sai tên xã Võ Tranh thành Võ Toanh).
Lại một lần nữa, tháng 03/1976 người bạn chiến đấu nay là thương binh đến nhà thấy con gái của bạn đều dị tật ở chân – di chuyển phải dùng 2 tay – vừa nhớ thương bạn và thương 2 cháu gái nên đã mạnh dạn cầu hôn với vợ người đồng chí của mình; người vợ ấy chỉ biết cảm ơn chứ không nhận lời.
Dòng sông Lô hung dữ quá đã cuốn phăng căn nhà ở của 3 mẹ con – địa phương đã cấp 100m2 đất ở chỗ khác nhưng do không có tiền nên ba mẹ con tiếp nhận vó bè để là nơi sống và kiếm ăn hàng ngày – Đến 2006, vợ LS Cử qua đời để lại mái chèo, con đò và cái vó bè là tài sản lớn nhất cho 2 chị em tật nguyền Thi và Thoảng.
Tôi và cháu Nguyễn Thị Huyền (Huyền gọi LS Cử là bác ruột). Bàn nhau tài trợ cho chị em Nguyễn Thị Thi – Nguyễn Thị Thoảng một chuyến vào thăm bố ở NTLS Rừng Sác. Thi – Thoảng rất mừng. Nhưng do dịch Covid kéo dài. Tháng 08/2022, tôi gọi điện cho Huyền đã sẵng sàng chưa?.
Huyền trả lời: Hai chị Thi – Thoảng ngần ngại quá và quyết định không đi nữa mà nhờ tôi thắp hương cho bố của mình. Nhận lời: Ngày 30/6/2023, tôi lại đến NTLS thắp hương tri ân 1277 LS ở NT Rừng Sác, Cần Giờ. Trong đó có ngôi mộ LS Nguyễn Văn Cử, bố của Thi và Thoảng (Võ Tranh, Hạ Hòa, Phú Thọ).
CÂY HOA GIẤY
Sống trên đất cỗi cằn khô
Mà “em” tươi đẹp bốn mùa hoa ơi
Trơ cành cây lại đâm chồi
Nắng càng dữ dội… hoa ngời ngợi hoa
Vùng nào “em” cũng mặn mà
Hoa “em” càng đẹp, người qua ngắm nhìn
“Em” là hoa giấy dịu hiền
Hòa vào cảnh sắc thiên nhiên hữu tình
Ngắm nhìn “em” lại càng xinh
Anh vui đón nhận những cành hoa bay…
Đại Lộ Rừng Sác ngày, 07.05.2020
Đại ý bài thơ: Trên đại lộ Rừng Sác dài 45 km chỉ có cây hoa giấy mới sống nổi ở vùng đất khô cằn chua mặn. Tượng trưng cho khí tiết tinh thần chiến đấu gian lao của cán bộ chiến sỹ Trung đoàn Rừng Sác 2 lần anh hùng lực lượng vũ trang. Cây hoa giấy cũng tượng trưng cho sự vươn lên trong khó khăn nghèo khó của những người con gái Việt Nam. Càng gian khổ càng thiếu thốn hoa càng đẹp lung linh.
Bài, ảnh: CCB Đào Thiện Sính – 0918.793.918