Ngày 02/8/1966 cách đây vừa tròn 57 năm, một trận bom của địch bất ngờ đánh trúng vào vị trí đóng quân của Bệnh xá C33 f BB2 QK5 (Đại đội Quân y 33, Sư đoàn 2 QK5 ). Ngày ấy đã trở thành ngày ” GIỖ TRẬN ” của 52 liệt sỹ đã anh dũng hi sinh, phần lớn thi thể không còn nguyên vẹn…
Số bị thương và còn sống rất ít, các anh chị ấy đã làm tất cả những gì có thể để lưu lại thông tin từng người, mong sau này có cơ hội tìm lại. Nhưng khắc nghiệt của chiến tranh và thời gian…gần như đã xóa nhòa đi tất cả. Chỉ còn lại tên của 25 liệt sỹ được khắc vào NHỮNG HÒN ĐÁ NÚI nhưng cũng không được nguyên vẹn thông tin. Chỉ có 31/52 liệt sỹ được các CCB sau này nhớ lại và ghi vào danh sách liệt sỹ. Sau vài lần di chuyển và nâng cấp NTLS thì phần lớn lại trở thành ” chưa rõ thông tin “.
Vợ chồng CCB Trần Thanh Hạ trưởng ban LL CCB Quân Y Sư 2 (fBB 2 – QK5 ), cùng thiếu Tướng Nguyễn Trọng Huy, nguyên Chính Ủy eBB1 BA GIA ) – nguyên Chính Ủy f2 BB QK5 – nguyên Phó Tư lệnh QK5, nay trưởng ban liên lạc CCB e BB1 QK5, tại buổi lễ cúng linh nhà bia tưởng niệm 52 liệt sĩ Bệnh Xá C33.
Trăn trở trước những mất mát hi sinh của đồng đội, nỗi đau không gì bù đắp được của các thân nhân gia đình liệt sỹ…Cựu chiến binh – Thượng tá Trần Thanh Hạ, năm đó là cán bộ quân y của e BB1(e BA GIA – Sư 2 BB – QK 5), sau chuyển về làm Đại đội trưởng Đại đội quân y (bệnh xá C33), trước khi nghỉ hưu – ông Hạ về làm Phó phòng Dân vận QK5, hiện là Trưởng ban liên lạc CCB Quân y f2 QK5, ông cùng các đồng đội đã vận động từ nhiều năm…Đến 16.5.2020 khởi công xây dựng Bia tưởng niệm…
Cựu chiến binh Trần Thanh Hạ, nguyên Đại Đội trưởng bệnh xá C33 – fBB2 QK5, nay là trưởng ban LL CCB Quân y f2 BB QK5 , phát biểu trong buổi lễ khánh thành bia tưởng niệm 52 liệt sĩ Bệnh Xá C33 ngày 26/7/2020 tại xã Hiệp Thuận – huyện Hiệp Đức – Quảng Nam.
Cựu chiến binh – Thượng tá Trần Thanh Hạ kể : ” 52 đồng chí cán bộ, y – Bác sĩ, nhân viên phục vụ, có cả thương bệnh binh của C – 33 Bệnh Xá Sư đoàn, cùng 6 thanh niên xung phong. Nhưng, riêng 52 liệt sĩ Bệnh Xá C33 thì cố gắng lắm chúng tôi mới có được họ và tên , quê quán đầy đủ của 31 liệt sĩ , là nhờ 2 đồng chí: Khiếu Tiến – nguyên là cán bộ tài vụ của bệnh xá C33 và đồng chí Nguyễn Văn Lượng – nguyên là cán bộ quản lý của bệnh xá C33. Hai đồng chí ấy đã may mắn còn sống, và sau này dở quyển sách quản lý tài vụ cấp lương, chấm cơm, thì mới tìm được họ và tên – quê quán đầy đủ của 31 liệt sĩ. Sau giải phóng, 2 đồng chí ấy đã về quê, cùng ở Thái Bình. Số 21 liêt sĩ còn lại không rõ quê quán. Trong đợt lịch sử đó, còn có 4 đồng chí nuôi quân trong số ít còn sống sót, gồm: đồng chí Thái Thị Triên (quê Quế Sơn – Quảng Nam, nhưng giờ sống ở Đà Nẵng), đồng chí Nguyễn Thị Ngọc Dậu (Quê Quế Sơn – Quảng Nam, sống ở Đà Nẵng), đồng chí Trần Thị Xuân Lộc (quê Quế Sơn – Quảng Nam, giờ sống ở Quảng Ngãi), đồng chí Huỳnh Quang Chiến ( quê ở Tư Nghĩa – Quảng Ngãi). Tất cả chúng tôi đã cùng thảo luận với nhau, và thống nhất đưa tên 31 liệt sĩ trên tổng số 52 liệt sĩ hy sinh của Bệnh Xá C33 ghi tạc vào bia .”
Danh sách 31 liệt sĩ có họ tên và quê quán đầy đủ được tìm thấy trong sổ chấm cơm của bệnh xá C33 , trên tổng số 52 liệt sĩ hy sinh .
Được sự quan tâm ủng hộ về mọi mặt của các cấp, các cơ quan đơn vị, Cựu chiến binh, chính quyền địa phương và thân nhân các gia đình liệt sỹ…sau hơn 2 tháng thi công, ngày 26.7.2020 đã khánh thành công trình mang tên: Bia tưởng niệm 52 liệt sỹ là các Y – Bác sỹ, cán bộ chiến sỹ, thương binh…đang điều trị tại bệnh xá C33 f2 QK5 hi sinh ngày 2.8.1966 tại Khe Hương, Tân Thuận, Sơn Tân, Quế Sơn…(nay là xã Hiệp Thuận, Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam ).
Đồng đội về bên những ngôi mộ gió được lập trong khuôn viên nhà bia tưởng niệm 52 liệt sĩ Bệnh Xá C33, những viên đá được khắc tên của liệt sĩ – DÒNG TÊN ANH KHẮC VÀO ĐÁ NÚI.
Với tâm nguyện đưa hương hồn các anh về nơi đây để chúng ta thành kính thắp nén hương tri ân các liệt sỹ đã hi sinh vì Tổ quốc, để tỏ lòng biết ơn sự đùm bọc, chở che của nhân dân Quảng Nam trong chiến tranh cũng như đất nước đã hòa bình đối với cán bộ chiến sỹ Sư đoàn 2 suốt những năm dài gian khổ ác liệt nhưng đầy ắp những chiến công trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trên chiến trường Khu 5. Đây cũng là nghĩa cử của CCB ngành Quân y Sư đoàn 2 và CCB các đơn vị trong Sư đoàn cùng thân nhân các gia đình liệt sỹ, là nghĩa tình của BTLQK5, Sư đoàn 2, Tỉnh Quảng Nam và Cơ quan quân sự huyện Hiệp Đức…Là tấm lòng của lãnh đạo Đảng – Chính quyền và nhân dân địa phương huyện Hiệp Đức và xã Hiệp Thuận…
Mong rằng nơi đây không chỉ là công trình văn hóa tâm linh mà còn là ĐỊA CHỈ ĐỎ góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ trong các đơn vị và tuổi trẻ trên quê hương Quảng Nam giàu truyền thống cách mạng.
Bài, ảnh : Hồng Loan