Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, sáng 13/2, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước

Tham gia ý kiến thảo luận, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, chủ trương của Đảng về tinh gọn, sắp xếp bộ máy được nhân dân, các cơ quan và Quốc hội đồng tình, ủng hộ; tổ chức triển khai thực hiện nhanh, hiệu quả. Điều này cho thấy chủ trương đúng, đáp ứng mong đợi của người dân. Mục tiêu tinh gọn bộ máy không chỉ tiết kiệm ngân sách, mà quan trọng hơn là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước, đưa đất nước phát triển.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu ý kiến trong phiên thảo luận ở tổ sáng 13/2. (Ảnh: DUY LINH)

Tổng Bí thư nhấn mạnh, để đất nước phát triển, trong nhiều nhiệm vụ phải làm, có hai nhiệm vụ rất quan trọng. Một là, phải có sự tăng trưởng; khi đã có tăng trưởng, thì đời sống của nhân dân phải được nâng cao, thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực từ xã hội đến y tế, giáo dục, văn hóa…

“Không thể nói tăng trưởng mấy con số mà đời sống nhân dân không thay đổi, nếu vậy tăng trưởng đi đâu? Do đó, hai điều này luôn phải được bảo đảm và liên tục gắn với nhau… Kinh tế được phát triển, đời sống của người dân được bảo đảm… đó là mục tiêu xuyên suốt của chúng ta”, Tổng Bí thư lưu ý.

Theo Tổng Bí thư, tinh gọn bộ máy để hiệu năng, hiệu lực thì phải xác định đúng chức năng, nhiệm vụ, và phải có hiệu quả, hiệu lực trong bộ máy nhà nước. Muốn làm tốt điều đó, trước tiên phải có mô hình tổ chức bộ máy, tiếp đó phải có hệ thống quy định pháp lý, pháp luật để toàn xã hội đồng lòng thực hiện; cùng với đó là bố trí đội ngũ cán bộ bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, Nghị quyết trung ương các khóa đã nhận định bộ máy nhà nước hoạt động cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả. Nghị quyết 18 của Trung ương khóa XII tiếp tục khẳng định điều này. Do vậy, đến khóa XIII chúng ta tổng kết Nghị quyết 18 và nhận thấy còn nhiều nhiệm vụ chưa hoàn thành. Đây là thời điểm vàng để tinh gọn bộ máy, trong quá trình thực hiện đã nghiên cứu kỹ lưỡng và tham khảo kinh nghiệm các nước.

“Mỗi giai đoạn cách mạng phải có bộ máy để thực thi đường lối. Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bộ máy phải bảo đảm được mục tiêu đó; chính sách, pháp luật phải bảo đảm được mục tiêu đó”, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đây là thời điểm vàng để thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy. (Ảnh: DUY LINH)

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật và hành chính để toàn dân thực hiện. Bố trí bộ máy không chỉ để bộ máy hoạt động, mà phải phù hợp với Quốc hội, phù hợp với Chính phủ, phù hợp với các bộ, ngành, địa phương, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Cùng với đó phải tính đến khả năng phối hợp, năng lực dữ liệu, năng lực thực thi chính sách, chất lượng bộ máy, khả năng quản lý ngân sách. Chúng ta cũng cần kiểm điểm, đánh giá hàng năm, định kỳ về hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả của bộ máy nhà nước.

Tổng Bí thư cũng đề cập đến mục tiêu phát triển con người – động lực phát triển của đất nước, cần tính đến lợi ích của người dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. “Cần tính đến các cơ chế hành pháp, tính công bằng pháp quyền, mức độ liêm chính của Chính phủ, của Nhà nước. Chúng ta tăng cường phòng, chống tham nhũng để chứng minh được được bộ máy hành chính liêm chính… Đây chính là những tiêu chí để đánh giá hiệu năng, hiệu lực của bộ máy nhà nước, của chính quyền”, Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, đạt được mục tiêu tăng trưởng thì mới có đủ tiềm lực để bảo vệ Tổ quốc, đủ điều kiện thực thi các chính sách của Đảng và Nhà nước. Theo Tổng Bí thư, có nhiều giải pháp đạt được mục tiêu tăng trưởng, nhưng bộ máy tổ chức hoạt động hiệu lực, hiệu quả là yêu cầu quan trọng. Tổ chức bộ máy nhà nước phải động viên được nhân dân tham gia đóng góp vào sự phát triển của đất nước; cần xác định điểm nghẽn cản trở mục tiêu phát triển hai con số trong khi tiềm năng của chúng ta rất lớn; cần nâng cao chất lượng dịch vụ cho người dân; thúc đẩy sự tham gia của xã hội vào quá trình nâng cao hiệu quả của bộ máy hành chính và củng cố nền dân chủ…

Nghị quyết của Quốc hội về sắp xếp bộ máy nên có hiệu lực ngay khi thông qua

Góp ý kiến với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, các đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất cao về sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết này.

Theo đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum), chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh, gọn, hiệu lực, hiệu quả. Trong quá trình này sẽ phát sinh nhiều vấn đề và không tránh khỏi “khoảng trống” pháp lý, bởi chúng ta không thể sửa hết một lúc hàng trăm văn bản quy phạm pháp luật liên quan.

“Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội là cần thiết để lấp “khoảng trống” pháp lý đó; đồng thời, tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy; bảo đảm xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh; không ảnh hưởng đến hoạt động của bộ máy nhà nước sau sắp xếp và không làm gián đoạn việc thực hiện điều ước, thỏa thuận quốc tế”, đại biểu Tô Văn Tám nhấn mạnh.

Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) nêu ý kiến trong phiên thảo luận tổ.

Đại biểu đánh giá cao dự thảo Nghị quyết đã thiết kế Điều 13 về giải quyết vấn đề phát sinh. Trong đó, Khoản 1, Điều 13 quy định: Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao xem xét, ban hành văn bản, giải quyết hoặc ủy quyền ban hành văn bản, giải quyết các vấn đề phát sinh khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước thuộc thẩm quyền của Quốc hội, định kỳ hàng quý báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Sau khi được Quốc hội thông qua, dự thảo Nghị quyết dự kiến sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị, dự thảo Nghị quyết cần có hiệu lực ngay sau khi Quốc hội thông qua để các cơ quan, địa phương có cơ sở pháp lý triển khai nhiệm vụ trong thẩm quyền của mình.

Cùng quan điểm, đại biểu Phạm Đình Thanh (đoàn Kon Tum) cho biết với tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng”, nhiều đơn vị đã chuẩn bị sẵn sàng các văn bản liên quan sắp xếp tổ chức bộ máy trên bàn. “Dự thảo Nghị quyết cần có hiệu lực ngay mới bảo đảm hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của bộ máy nhà nước và toàn xã hội; không làm gián đoạn việc thực hiện điều ước, thỏa thuận quốc tế, ảnh hưởng đến người dân”.

Trước đó, trong Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết nêu rõ, bên cạnh một số ý kiến đồng ý với việc xác định Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025 như Chính phủ trình, thì đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định Nghị quyết này có hiệu lực thi hành ngay khi Quốc hội thông qua.

Điều này sẽ tạo cơ sở pháp lý “càng sớm càng tốt” cho các cơ quan từ trung ương đến địa phương thực hiện việc sắp xếp và chuyển giao chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, sẵn sàng đi vào hoạt động ngay từ thời điểm có quyết định của cơ quan có thẩm quyền về việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước. Bởi lẽ, hiện tại đã có một số cơ quan công bố và chính thức thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo các phương án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.