Trong không khí vui tươi phấn khởi của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang ra sức thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện trọng đại của đất nước – kỉ niệm 80 năm cách mạng tháng 8 và quốc khánh 2/9; chào mừng đất nước bước vào kỉ nguyên mới. Hoàn thiện bộ máy nhà nước chính quyền hai cấp. Chào mừng đại hội đảng các cấp. Tiến tới đại hội đảng toàn quốc lần thứ 14. Ngày 29-7-2025, Tại thành phố Hải Phòng đã tổ chức gặp mặt kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Sư đoàn 3 Hải Phòng (2 – 9 -1965 / 2 – 9 – 2025 ). Khơi dậy niềm tự hào hào hùng về lịch sử truyền thống vẻ vang vang của Sư đoàn với mỗi người lính. Là dịp để tri ân các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ Quốc .
Toàn cảnh buổi gặp mặt kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Sư đoàn 3 Sao Vàng tại Hải Phòng
Về dự buổi gặp mặt có các đồng chí : Trung tướng Nguyễn Như Hoạt – anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên tư lệnh Quân khu Thủ đô, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn . Trung tướng Nguyễn Văn Lân, nguyên Tư lệnh Quân khu 3 – Trưởng Ban liên lạc cấp tướng đã nghỉ hưu tại thành phố Hải Phòng. Thiếu tướng Phạm Thanh Sơn – Nguyên Phó Tư lệnh – tham mưu trưởng quân khu 1, Nguyên Sư đoàn trưởng sư đoàn 3. Thiếu tướng Đinh Thế Hòa – Nguyên Phó Chính ủy quân khu 1, nguyên Phó Sư đoàn trưởng về chính trị sư đoàn 3.Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Sơn – Nguyên Phó Giám đốc Học viện kỹ thuật quân sự, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 3. Thiếu tướng Nguyễn Đình Long – Nguyên Chủ nhiệm chính trị quân khu 1, nguyên chính ủy sư đoàn 3. Thiếu tướng Hà Quang Vinh – Nguyên Tham mưu phó quân khu 1, nguyên sư đoàn trưởng sư đoàn 3. Đại tá Nguyễn Lư , nguyên Chánh thanh tra Quân khu 1, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 3. Các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị khu vực phía Bắc; các đồng chí tướng lĩnh, Anh hùng LLVT nhân dân; Các Ban liên lạc truyền thống Sư Đoàn 3 trên toàn quốc, các đoàn khách mời, thân nhân gia đình liệt sĩ.
Đồng chí Phạm Xuân Sinh, Trưởng ban Liên lạc CCB Sư đoàn 3 tại Hải Phòng đọc diễn văn tại buổi gặp mặt.
Tại buổi gặp mặt, các đại biểu đã được xem phóng sự : CHÚNG TÔI NGÀY ẤY – BÂY GIỜ, về một số đặc điểm nổi bật trong lịch sử truyền thống 60 năm qua của Sư đoàn 3 gắn với lịch sử xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của QĐND Việt Nam. Và đồng chí Phạm Xuân Sinh, trưởng ban Liên lạc CCB Sư đoàn 3 tại thành phố Hải Phòng đã đọc diễn văn ôn lại kỷ niệm 60 năm qua .
Chấp hành Chỉ thị của Khu Ủy Khu Năm, ngày 2/9/1965 tại khu rừng Bà Bơi, xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định nay là xã Kim Sơn, tỉnh Gia Lai, Sư đoàn Bộ bình 3 – Sư đoàn chủ lực đầu tiên của Quân Giải Phóng mang tên Sao Vàng được thành lập. Khẩu hiệu hành động là: “Trung thành anh dũng, ra trận là chiến thắng, gặp địch là tiêu diệt, Quyết tâm, Quyết chiến, Quyết thắng giặc Mỹ xâm lược”.
Trung tướng Nguyễn Như Hoạt , anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên tư lệnh Quân khu Thủ đô, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 3 phát biểu tại buổi gặp mặt.
Trung đoàn 2 – Đoàn An Lão, đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân. Là Trung đoàn chủ lực đầu tiên của Quân Khu V. Thành lập tháng 5/1962 ở Quảng Ngãi; Lá cờ đầu đánh bại chiến thuật “Trực thăng vận” của Mỹ 1963, Giải phóng quận lỵ An Lão 1964, lập công xuất sắc diệt đồn Dương Liễu, vận động phục kích Đèo Nhông, bức rút quận lỵ Thuần Mẫn, giải phóng một vùng rộng lớn ở Nam Tây Nguyên. Được đánh giá là nòng cốt của sư đoàn trong suốt chiều dài lịch sử, Trung đoàn, và 1 tiểu đoàn, 2 đại đội, 9 cán bộ chiến sĩ, được phong tặng danh hiệu Danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Trung đoàn 12 – Đoàn Tây Sơn, đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, ra đời trên mảnh đất Bình – Trị – Thiên khói nửa năm 1947, nguyên là trung đoàn 18 của đại đoàn 325. Tham gia nhiều chiến dịch, đánh nhiều trận oanh liệt như Lê Lai (1949), Xuân Bồ (1950), đánh thiệt hại nặng binh đoàn Âu – Phi của Pháp. Líng danh chiến trường Bình Khê, An Khê, chốt chặn đường 19, trực tiếp đụng độ lính đánh thuê Nam Triều Tiên. Trung đoàn và Tiểu đoàn 6, cùng 7 đại đội – trong đó đại đội 6 hai lần và 5 cá nhân được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân.
Đại tá Hoàng Quốc Tuấn, Phó Chính ủy Sư đoàn 3 phát biểu tại buổi gặp mặt.
Trung đoàn BB22 – một danh Quyết tâm, tiền thân là Trung đoàn 1 Quân khu Hữu Ngạn. Thành lập ngày 15 tháng 3 năm 1965 tại Lương Sơn Hòa Bình. Ngày 15 tháng 6 năm 1965, Trung đoàn vào Nam chiến đấu, tham gia thành lập Sư đoàn 3 ngày 2 tháng 9 năm 1965. Hoạt động chủ yếu trên chiến trường Nam Quảng Ngãi, Bắc Bình Định, trực tiếp đụng độ với quân viễn chinh Mỹ Mùa Khô 1965 – 1966,1966 – 1967. Tháng 2/1970 trung đoàn phân tán về tỉnh đội Quảng Ngãi, tỉnh đội Bình Định, tỉnh đội Phú Yên, trực tiếp cùng nhân dân địa phương chiến đấu cho đến ngày thắng lợi hoàn toàn. Trong bất kỳ hoàn cảnh khó khăn ác liệt nào CBCS cũng luôn quả cảm, kiên cường, sát cánh cùng các đơn vị bạn và nhân dân trụ bám đánh hàng trăm trận cực kỳ ác liệt, lập lên những chiến công đặc biệt xuất sắc.
Ngày 1/9/2020, Trung đoàn được Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ký quyết định 1521 phong tặng danh hiệu anh hùng LLVT nhân dân.
Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là một trong những thiên anh hùng ca vĩ đại trong lịch sử dựng nước và giữ nước của nhân dân Việt Nam. Lịch sử huy hoàng của Sư đoàn 3 là sự đóng góp của tập thể CBCS nhiều thế hệ, có các cơ quan chỉ huy, các tiểu đoàn, đại đội trực thuộc, có sự giúp đỡ của các LLVT và nhân dân các địa phương. Trong đó có Trung đoàn 21 – Trung đoàn thép.
Ra đời trong cao trào chống Mỹ cứu nước bước vào thời kỳ cam go quyết liệt nhất, Trung đoàn 21 Đề Thám vinh dự mang tên anh hùng Đề Thám được thành lập tại Hà Bắc ngày 21/4/1965. Ngày 15/7/1965 trung đoàn hành quân vào chiến trường. Ngày 20/10/1965 tham gia thành lập sư đoàn 2 tại An Lâm, Phước Hà, Tiên Phước, Quảng Nam. Ghi tên vào sử vàng truyền thống trận quyết chiến đồi 62 lịch sử với Thủy quân Lục chiến Mỹ, diệt gần 800 tên. Trận diệt gọn 2 đại đội lính đánh thuê Nam Triều Tiên ở Khánh Mỹ. Tiêu diệt gần hết 2 tiểu đoàn dù Sài Gòn tại Phước Hòa, Tân Phước loại khỏi vòng chiến đấu 650 tên. Giải phóng Khâm Đức, Quảng Nam, góp phần làm phá sản âm mưu “bình địch nông thôn” của Mỹ Ngụy.
Ngày 29/6/1971, BTL Quân khu 5 Quyết định tập trung lại Sư đoàn 3, Trung đoàn 21 về đứng chân trong đội hình sư đoàn, đã đóng góp quan trọng vào chiến dịch giải phóng quận lỵ Hoài Ân 19/4/1972, giải phóng chỉ khu quân sự Bồng Sơn 29/4/1972. Góp công lớn chống phản kích, giữ vững Hoài Ân từ 17/7/1972 đến cuối tháng 6/1973. Đến đây trung đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Ngày 20/9/2024, Chủ tịch nước Tô Lâm ký quyết định 935 phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho Trung đoàn 21.
Trung đoàn 21 là “biểu tượng rực rỡ của quyết tâm đánh Mỹ và thắng để quốc Mỹ, của tình cảm ruột thịt Bắc Nam”. Làm trọn lời thề “Chúng ta con cháu cụ Đề, ra đi chiến thắng trở về vẻ vang.”
Tháng 6/1973, quân khu V điều trung đoàn 141 – đoàn “Ba Vì anh dũng” về Sư đoàn 3, tiếp tục chiến đấu, chống phản kích bảo vệ Hoài Ân, bảo vệ thành quả Mùa Hè đỏ lửa 1972. Được nhân dân Bình Định đặt tên Đoàn Hoài Ân. Trung đoàn 141 của anh hùng Phan Đình Giót lấy thân mình lấp lỗ Châu Mai, trận diệt đồn Him Lam trong chiến dịch Điện Biên Phủ 1954, vào Nam chiến đấu đầu năm 1968 tại mặt trận Quảng Đà. Lập công xuất sắc trên mặt trận Pôlôven, Bắc Xế ở Đường 9 – Nam Lào 1971, chiến dịch Đak Tô, Tân Cảnh 1972. Với truyền thống đó, Trung đoàn 141 góp phần làm cho lịch sử Sư đoàn thêm phong phú.
Ngoài 5 Trung đoàn Bộ Binh và các đơn vị trợ chiến tạo nên sức mạnh chiến thẳng, còn phải ghi danh Trung đoàn 68, Trung đoàn Hỏa lực. Thành lập ngày 20/12/1974 tại Hoài Ân. Sự có mặt của Trung đoàn 68 làm tăng uy lực cho Sư đoàn, gây khiếp đảm cho quân ngụy, góp phần làm tan rã Sư đoàn 22 – đối tượng tác chiến suốt 10 năm của Sư Đoàn Sao Vàng.
Tháng 7/1976 Trung đoàn ra Bắc chiến đấu dũng mãnh, đánh giỏi, bắn trúng, góp sức cùng Sư đoàn và quân dân Lạng Sơn đánh đuổi quân xâm lược về bên kia biên giới. Năm 1991 Trung đoàn 68 phân tán theo tổ chức biên chế mới của Quân đội.
Điểm lại những dấu ấn nổi bật của lực lượng cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 3 nói chung, Cựu chiến binh Sư đoàn 3 Hải Phòng nói riêng thời gian qua. Cựu chiến binh Sư Đoàn 3 Hải Phòng đã khẳng định vai trò tiên phong, gương mẫu đi đầu, đồng thời đổi mới mạnh mẽ tư duy, tích cực đồng hành, hỗ trợ hệ thống chính trị, người dân, doanh nghiệp thực hiện các chủ trương của Đảng.
Tháng 6/1976, Sư đoàn nhận lệnh cấp tốc hành quân ra bảo vệ biên giới phía Bắc. Ngày 17/2/1979, bọn phản động phương Bắc xua hàng chục vạn quân chính quy, quân địa phương, bất ngờ nổ súng tràn vào xâm lược nước ta. CBCS Sư đoàn 3 – Sao Vàng sát cánh cùng quân dân Lạng Sơn phản công quyết liệt, giáng cho chúng những đòn thích đáng: góp sức đánh bại hơn 12 vạn quân xâm lược. Lập lên những chiến công vang dội ở Tam Lung, Pháo Đài Đồng Đăng, Khôn Làng, Con Khoang, Chậu Cảnh, điểm cao 339, điểm cao 500,… Biến đường 1B, đường Hoàng Văn Thụ, thành đường 19 An Khê, một Cây Rui thứ 2 rực lửa, làm thêm một Hoài Ân trên đất Bắc; một Ngọc Hồi, một Đống Đa, một Xương Giang trên đất Lạng Sơn.
Lịch sử Sư đoàn 10 năm đánh Mỹ, đánh đổ ngụy quyền Sài Gòn và bảo vệ biên giới phía Bắc là lịch sử hơn 15 năm chiến đấu, đánh hơn 5.600 trận lớn nhỏ. Đánh quy các đội quân thiện chiến của Mỹ: Sư đoàn Kỵ binh bay số 1, Sư đoàn A-me-ri-con, Sư đoàn bộ binh cơ giới số 25 “Tia chớp nhiệt đới”, Sư đoàn Dù 101, Lữ đoàn Kỵ binh thiết giáp 173, Sư đoàn 198 bộ binh. Các đơn vị đánh thuê Nam Triều Tiên: Sư đoàn 1 Thủ đô mang tên “Mãnh Hổ”, Sư đoàn 9 bộ binh mang tên “Bạch Mã”, Lữ đoàn 2 lính thủy đánh bộ mang tên “Rồng Xanh”. Diệt và làm bị thương hơn 1 vạn tên Mỹ và Nam Triều Tiên. Xóa sổ và làm tan rã 4 Sư đoàn, nhiều Lữ đoàn, Chiến đoàn, Liên đoàn lính ngụy. Diệt, làm bị thương và bắt sống hàng chục vạn tên. Góp phần cùng quân dân Biên giới đánh tan tác Quân đoàn 43; 54; 55 và 3 Sư đoàn địa phương quân xâm lược phương Bắc, tiêu diệt hơn 11.000 tên, bắn cháy và phá hủy 124 xe quân sự, gần 100 khẩu pháo cùng nhiều phương tiện chiến tranh, đuổi chúng về bên kia biên giới. 60 năm là một chặng đường lịch sử vẻ vang của Sư đoàn. Trưởng thành trong chiến tranh gian khổ ác liệt. Thường xuyên phải đương đầu với kẻ địch đông gấp bốn năm lần, có khi tới tám chín lần, có hỏa lực mạnh, sức động cơ cao, nhiều thủ đoạn nham hiểm thâm độc và tàn bạo, luôn ở những địa bàn hiểm yếu, nóng bỏng và ác liệt.
Trong hoàn cảnh đó, con đường duy nhất để tồn tại và phát triên là không ngừng xây dựng toàn diện. Không ngừng nâng cao sức mạnh chiên đầu. Xây dựng ý chí sắt đá. Kiên định tư tưởng tích cực tiến công, không lùi bước trước bất cứ kẻ thù nào, vượt qua bất kỳ khó khăn gì. Xây dựng Sư đoàn thành một khối thống nhất, CBCS đoàn kết một lòng đánh bại mọi kẻ thủ.
Tất cả những chiến thắng của Sư đoàn, đều có sự đóng góp to lớn băng xương máu, bằng trí tuệ, bằng sức lực, bằng vật chất của nhân dân. Vì vậy mà Sư đoàn mới trụ bám chiến trường, bám chắc trận địa để đảnh bại kẻ thù. Và người chiên sĩ Sư đoàn cũng sẵn sàng hy sinh, sẵn sàng xả thân vì nhân dân mà không hề nấn ná. Có thể nói, mỗi gốc cây, mỗi tấc đất nơi đơn vị dừng chân và chiến đấu đều thấm máu CBCS Sư Đoàn 3 – Sao Vàng Anh hùng. Trong khó khăn gian khổ ác liệt nhất, tình đồng đội được thể hiện vô tư chính là sự đoàn kết thương yêu tạo thành lý trí để làm nên chiến thắng. Sẵn sàng chìa lưng đỡ đạn cho nhau, xung phong lên chốt chiến đấu.
Với cống hiến to lớn ấy, tập thể Sư đoàn 3 – Sao Vàng, 5/5 Trung đoàn; 5 tiểu đoàn, 12 đại đội, 18 CBCS đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, củng nhiều phần thưởng cao quý khác, viết lên truyền thống “Trung dũng kiên cường, bám đất, bám dân, tự lực, tự cường, đoàn kết chiến thắng”.
Trong lễ kỷ niệm này, chúng ta không khỏi bùi ngùi xúc động tưởng nhớ hơn 22 nghìn CBCS Sư đoàn đã anh dũng hy sinh trên khắp các chiến trường. Trong đó có 1.117 liệt sỹ có tên, nhiều trường hợp mất tích, mất tin là con em nhân dân Hải Phòng. “Không ai được lãng quên, không điều gì được quên lãng”. Rồi đây Đảng, Nhà nước và nhân dân sẽ tìm cách trả lại tên cho các anh. Lịch sử Sư đoàn đã ghi nhận. Tổ Quốc đã ghi công. Nhân dân cả nước mãi mãi tôn vinh công ơn trời biển của các Anh hùng Liệt sỹ, của trên 10 nghìn Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh từng chiến đấu hy sinh để góp phần làm nên truyền thống.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại buổi gặp mặt.
Mặc dù đã rời quân ngũ, CCB Sư đoàn 3 Hải Phòng vẫn thường xuyên quan tâm dõi theo từng bước đi, từng bước trưởng thành của Sư đoàn.
BLL – Bạn chiến đấu Sư đoàn 3 Sao Vàng Hải Phòng thành lập từ năm 1994, tập hợp đồng đội “Đánh chết thôi – Làm hết sức – Chơi hết mình” đang sinh sống tại Hải Phòng, từng công tác, chiến đấu tại Sư đoàn qua các thời kỳ. Hội ra đời nhằm mục đích đoàn kết, thương yêu giúp đỡ nhau vượt lên chính mình, tự lực tự cường tạo dựng cuộc sống, giúp nhau vượt khó, dựng vợ gả chồng, nuôi con ăn học trưởng thành, hoặc nhận vào làm trong các doanh nghiệp thương bệnh binh như Công ty Bánh kẹo An Pha; Công ty TNHH Minh Nhật; Công ty Xây dựng Trường Sơn, Hiệp hội doanh nghiệp thương binh và người khuyết tật Hải Phòng.
Cung cấp thông tin, tham gia tìm kiếm nơi yên nghỉ của Liệt sỹ. Cùng các địa phương đón, tổ chức truy điệu và an táng hài cốt hàng chục Liệt sỹ tại Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình chu đáo và xúc động. Được chính quyền mến phục, gia đình trân quý. Truy điệu và tiễn đưa các hội viên quá cố chu đáo, xúc động.
Từ năm 2004 đến nay Hội đã tổ chức 15 lần cho hội viên và thân nhân liệt sỹ về thăm chiến trường xưa, giao lưu với nhân dân các thôn xã, tặng quà các cháu mẫu giáo và các gia đình chính sách tại Hoài Ân, Hoài Nhơn, Nghĩa Hành, Hàm Thuận Bắc, Phan Rang – Tháp Chàm. Tham gia các sự kiện quan trọng tại Quảng Ngãi, Bình Định, Bà Rịa – Vũng Tàu. Thường xuyên giữ mối liên hệ với Sư đoàn và các địa phương nơi Sư đoàn chiến đấu. Tổ chức đón tiếp gần 10 đoàn CCB và lãnh đạo các địa phương từ phía Nam ra thăm. Tham dự lễ Kỷ niệm 35 năm, 40 năm, 45 năm, 50 năm, 53 năm giải phóng huyện Hoài Ân, 50 năm, 60 năm thành lập Sư đoàn.
Năm 2010, Hội tổ chức mang cát trắng Bình Định – nơi Sư đoàn thành lập, nơi có gần 20.000 Liệt sĩ nằm lại, trộn với cát sông Kỳ Cùng Lạng Sơn – nơi có hơn 2.000 CBCS hy sinh, hòa với cát Sông Thương – nơi đóng quân để tôn Lư hương Nhà bia tưởng niệm các Anh hùng Liệt sỹ. Để hồn ngoài Bắc, trong Nam về đây thụ hưởng nén nhang phàm trần. Về đây ấm áp tình thân, có Đài tưởng niệm quây quần bốn phương.
Năm 2012, Hội đưa vào trồng 5 cây phượng tại Nghĩa trang Liệt sỹ Tăng Bạt Hồ, 5 cây trồng trong Nghĩa trang Liệt sỹ Đồi 10, mang đất linh trồng hoa cảnh Hải Phòng, lấy nước thiêng từ mạch ngầm chân tháp Tường Long vào chăm cây với ý nghĩa tâm linh: mang quê hương cho đồng đội. Để khi “choàng dậy cả góc trời đỏ rực, rộn ràng lòng ký ức buồn vui, nỗi niềm bông phượng đầy vơi, Hoa học trò, hoa của thời đi học”.
Chuyển nước lấy từ sông Bạch Đằng, trong ngày giỗ Tổ Hùng Vương 2013, nơi hào khí chiến thắng Nam Hán (938), phá Tổng (981), diệt Nguyên (1285), hòa cũng nước sông Dinh – nơi Sư đoàn kết thúc 10 năm đánh Mỹ (1975). Để hùng thiêng non nước 4.000 năm tụ lại thời đại Hồ Chí Minh lịch sử.
Tháng 4/2024 có đồng chí 3 lần vào Hoài Ân cùng địa phương đào tìm được 9 hài cốt Liệt sỹ E12 hy sinh trong địa đạo Đồi 174, tham dự lễ truy điệu và an táng trọng thể.
Trong những năm tới, Hội truyền thống Sư đoàn 3 tại Hải Phòng tiếp tục hoạt động theo quy chế. Tích cực góp phần tìm mộ LS trong đó có Liệt sỹ Sư đoàn quê Hải Phòng .
Phát biểu tại buổi gặp mặt, Trung tướng Nguyễn Như Hoạt , anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên tư lệnh Quân khu Thủ đô, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 3 , ân cần gửi lời thăm hỏi, lời chúc sức khỏe tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Sư đoàn 3, các tướng lĩnh, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, thân nhân gia đình liệt sĩ , sĩ quan các cấp, cán bộ lão thành Sư đoàn qua các thời kỳ , Cựu chiến binh Sư đoàn 3 Hải Phòng , tiếp tục có những ý kiến đóng góp để Cựu chiến binh Sư đoàn 3 Hải Phòng phát huy truyền thống, tiếp tục phát triển không ngừng, khẳng định được vai trò, vị trí và uy tín của mình, góp phần giữ vững ổn định chính trị, xã hội, tạo môi trường hòa bình ổn định, an ninh, an toàn, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ chính trị , kinh tế , xã Hội của đất nước.
Bài, ảnh : Hồng Loan