Ngày 19/6/2024, tại Hà Nội, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã có buổi gặp gỡ, tọa đàm với đoàn cựu binh Mỹ trở lại chiến trường xưa ở Việt Nam để thống nhất những việc cần làm, cần giúp đỡ nhau trong việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Việt Nam, cũng như quân nhân Hoa Kỳ hiện mất thông tin hoặc chưa tìm thấy hài cốt. Tham gia buổi tọa đàm có đông đủ các đồng chí lãnh đạo Hội HTGĐLS Việt Nam và các cơ quan chức năng. Về phía Hoa Kỳ có đại diện viện Hoà bình Hoa Kỳ; Giám đốc điều hành tìm kiếm các quân nhân Mỹ mất tích và 4 cựu binh Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam và một số thân nhân của lính Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam bị mất tin, mất tích.
Toàn cảnh buổi tọa đàm
Tại buổi tọa đàn, các cựu binh Mỹ đều cho rằng, những năm tham chiến tại Việt Nam, chính mắt họ đã chứng kiến các mộ chôn tập thể của bộ đội Việt Nam ở Tây Ninh, Biên Hoà, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Định, Bình Phước… Vượt nửa vòng trái đất, tự lo kinh phí để trở lại chiến trường xưa, các cựu binh Mỹ đều mong muốn chuyến đi này sẽ giúp Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam, cũng như các ngành chức năng của Việt Nam xác định được tọa độ, địa danh các ngôi mộ đã đeo đẳng theo họ gần 50 năm; đồng thời góp phần góp phần xoa dịu bớt nỗi đau của chiến tranh để lại. Những cựu binh Mỹ cũng bày tỏ nỗi băn khoăn, khi thời gian trôi qua đã lâu, địa hình, địa vật thay đổi , trí nhớ suy giảm, nên ảnh hưởng nhiều đến việc tìm kiếm.
Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội HTGĐLS Việt Nam phát biểu
Trong đoàn có bà Jenny con gái của một phi công Mỹ khi ra bắc ném bom, máy bay bị rơi ở đảo Hòn Mê, tỉnh Thanh Hóa. Bà Jenny nghẹn ngào khi bày tỏ nguyện vọng lần này sang Việt Nam mong tìm được một chút thông tin hoặc di vật của người cha của bà.
Ông Ambrose Connor gặp lại thân nhân liệt sĩ Nguyễn Ngọc Thơ, mà cách đây không lâu, các cựu binh Hoa Kỳ đã gửi lại gia đình chiếc mũ cối của liệt sĩ mà họ cất giữ gần 50 năm.
Các đại biểu tham gia buổi tọa đàm chụp ảnh lưu niệm.
Phát biểu tại buổi tọa đàm, Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội HTGĐLS Việt Nam, nhấn mạnh: Từ năm 2022 đến nay, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam (VMFSA) làm việc với Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP), Trường Đại học Harvard, tùy viên Quân sự Đại Sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, cũng như các cựu binh Mỹ về vấn đề những liệt sĩ, những cựu quân nhân mất tich của Việt Nam trong chiến tranh. Cùng với đó đề nghị các cựu binh Mỹ tiếp tục cung cấp thông tin giúp Hội HTGĐLS Việt Nam có cơ sở để báo cáo Bộ Quốc Phòng, các cơ quan chức năng về những nơi nghi có mộ chôn tập thể của bộ đội Việt Nam; mong muốn Viện Hòa bình Hoa Kỳ hãy liên kết chặt chẽ với Hội HTGĐLS Việt Nam cùng có trách nhiệm với nhau trong trao đổi kinh nghiệm, những cách làm hay, những biện pháp cụ thể về sáng kiến hòa bình, khắc phục hậu quả của chiến tranh. Đề nghị Viện Hòa bình Hoa Kỳ, thông qua Quốc hội Liên bang bằng những chính sách tác động đến Chính phủ, các doanh nghiệp, các tổ chức nhân đạo, các nhà hảo tâm tại Hoa Kỳ, giúp đỡ Hội HTGĐLS Việt Nam kinh phí phục vụ cho công tác tìm kiếm, quy tập, di chuyển hài cốt liệt sĩ, giám định AND…Tiếp đó, Trung tướng Hoàng Khánh Hưng cam kết sẽ kêu gọi các thành viên của Hội phát hiện, cung cấp thông tin về hài cốt của lính Mỹ tử vong khi tham chiến tại Việt Nam trước đây…
Tin và ảnh: Phương Hùng Nhật