Chủ tịch Hội HTGĐLS Việt Nam dự họp Ban Chỉ đạo cấp Nhà nước về Đề án 150

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đang điều hành cuộc họp

Dự họp có đại diện lãnh đạo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch – Đầu tư và nhiều cơ quan, ban ngành hữu quan. Đồng chí Lê Văn Hân, Chủ tịch Hội HTGĐLS Việt Nam, thành viên Ban Chỉ đạo cấp Nhà nước về xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin đã dự họp. Sau khi nghe báo cáo sơ kết và phát biểu của các cơ quan, ban ngành, các cơ sở giám định AND, Chủ tịch Lê Văn Hân đă đề xuất mấy vấn đề sau:

1.Cần thực sự tập trung nâng cao năng lục cho các cơ sở giám định ADN mà Bộ Lao động-TB&XH lựa chọn cả về trang bị kỹ thuật và con người cho xứng với quyết tâm của Đảng và Chính phủ và lòng trông đợi của hàng trăm ngàn gia đình liệt sĩ, đó cũng là sự trông đợi của hàng triệu đồng đội của liệt sĩ và của toàn xã hội. Ngoài các cơ sở khoa học tin cậy mà Bộ Lao động-TB&XH đã chỉ định cũng nên khai thác thêm trình độ năng lực của các cơ sở giám định trong, ngoài công lập.

2.Nhà nước cần thành lập ngay Trung tâm lưu trữ quốc gia về ADN hài cốt liệt sĩ và mẫu sinh phẩm của thân nhân liệt sĩ, để lưu trữ kết quả và sẵn sàng đối chiếu kết quả mà các cơ sở đã giám định từ mấy năm nay và từ nay về sau.

3.Đề nghị cho tiến hành sớm việc thu thập mẫu sinh phẩm của thân nhân chưa có thông tin về liệt sĩ, phân tích sớm mã gene để đưa vào lưu trữ tại Trung tâm lưu trữ gene quốc gia. Việc này để càng chậm thì việc thu được nguồn mẫu theo đúng huyết thống dòng mẹ càng thêm khó khăn, vì sự biến động tất yếu về dân cư và biến động nhân khẩu. Thậm chí tới lúc có không ít gia đình sẽ không còn người cung cấp được mẫu đối chứng.

4.Việc lấy mẫu hài cốt liệt sĩ tại các nghĩa trang cũng rất cần tranh thủ lấy sớm, vì nếu để lâu thì hài cốt phân huỷ hết, hoặc nếu còn thì chất lượng hài cốt càng ngày càng kém thêm, khó có khả năng tách chiết được ADN. Ví dụ Hội HTGĐLS Việt Nam đã trực tiếp tổ chức khai quật 4 nhóm mộ ở Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế trong thời gian vừa qua, thì đã có 18,4% tiêu hủy hết xương cốt, còn 70% chất lượng hài cốt kém, rất khó tách chiết được AND.

Vì vậy, song song với việc tích cực hơn nữa tổ chức giám định lẻ hoặc từng nhóm mộ như hiện nay, đề nghị quyết tâm tổ chức khai quật gọn từng nghĩa trang để thu thập mẫu hài cốt đưa về phân tích rồi chuyển kết quả đến Trung tâm lưu trữ quốc gia về AND.

Trao đổi bên ngoài cuộc họp

Sau khi nghe phát biểu của các đại biểu dự hội nghị, Phó Thủ tướng lưu ý, các đơn vị tham gia Đề án 150 phải hết sức khẩn trương, tập trung thực hiện ngay việc ban hành quy trình xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; khẩn trương đưa vào vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ; tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải mã phiên hiệu đơn vị phục vụ việc xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; dành nguồn lực tài chính cho hoạt động tìm kiếm quy tập, lấy mẫu và giám định hài cốt liệt sĩ… 

Phạm Văn Phủng