Mới đó mà đã Rằm tháng Bảy năm Quý Mão rồi. Mùa Vu Lan – mùa “thương nhớ” lại về. Những ngày này, tôi cũng như biết bao người con khác trên dải đất hình chữ S thổn thức nỗi nhớ thương, với tình cảm đong đầy và sẻ chia…
Chữ “thương” ở đây là trạng thái tình cảm thể hiện bằng sự quan tâm và chăm sóc vô điều kiện, một cảm giác yêu thương sâu đậm và sẵn sàng hy sinh cho người mình thương. Cảm xúc này tuy không quá mãnh liệt, nhưng lại đậm sâu. Nó thấm đẫm sự báo hiếu ân tình, nhân ái và thủy chung. Còn chữ “nhớ” là giữ lại trong tâm trí điều đã cảm biết, nhận biết để rồi sau đó tái hiện. Nhớ vừa là giao cảm, vừa là đồng cảm…
Cũng như biết bao người con khác, không chỉ mùa Vu Lan mới thương Cha, nhớ Mẹ, mà nỗi nhớ thương ấy theo tôi suốt cuộc đời. Trong gia đình, Cha là trụ cột gánh vác những công to, việc lớn “đàn ông xây nhà”. Còn Mẹ – cả một đời thầm lặng hy sinh, nhẫn nại vun đắp, xây hạnh phúc gia đình “đàn bà xây tổ ấm”. Cả tuổi thơ, tôi hiếm khi thấy Cha và Mẹ mặc một bộ quần áo đẹp, đặc biệt là chưa bao giờ mua những thứ gì đó mới cho riêng mình. Mẹ chắt chiu từng đồng, từng cắc để lo cho chồng, cho con. Nhà nghèo, nhưng Cha và Mẹ vẫn lo cho chị em tôi được ăn học đến nơi, đến chốn; được mặc những bộ quần áo lành lặn đến trường. Công Cha, nghĩa Mẹ không gì sánh nổi: “Công cha như núi Thái Sơn/Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”.
Ngay từ thửa ấu thơ, chị em tôi đã được Cha và Mẹ giảng giải: Truyền thống của dân tộc Việt Nam là hướng về nguồn cội và ứng xử dung hòa theo cốt cách, tinh thần bác ái của Đạo Phật. Rằm tháng Bảy hàng năm là dịp bày tỏ lòng hiếu thảo với Cha, với Mẹ và bày tỏ sự tri ân đến các bậc tiền nhân và bày tỏ sự tri ân với những người đã khuất. Cha và Mẹ luôn nhắc nhở chị em tôi: Chữ Hiếu là nền tảng của đạo đức và gia đình là nền tảng của xã hội. Lòng hiếu thảo, nghĩa tình… là chất keo gắn kết tình mẫu tử, dòng họ và cao hơn là cộng đồng, góp phần làm sáng đạo lý muôn đời của dân tộc.
Ngày ấy, những đứa trẻ xóm núi quê tôi không hề có khái niệm ngày lễ Vu Lan, mà vẫn quen gọi theo người lớn là ngày Rằm tháng Bảy. Rằm tháng Bảy, Mẹ quẩy quang gánh ra đồng, xế trưa mới tong tả đội nắng về nhà. Mặc mồ hôi chảy dài trên khuôn mặt hao gầy, chằng chịt những nếp nhăn, Mẹ tất tả lo cơm nước cho chồng con, sau đó mới tranh thủ ra chùa làng lễ Phật.
Cuối những năm 60 và những năm 70 của thế kỷ trước quê tôi nghèo lắm. Bữa cơm của các gia đình trong làng sắn, khoai nhiều hơn cơm….Thế nhưng, Rằm tháng Bảy nào ngôi chùa làng cũng đông nghịt người đến lễ Phật. Mọi người đến chùa để bày tỏ lòng hiếu thảo với Mẹ, với Cha và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã vì nước quên thân, vì hòa bình hạnh phúc của dân tộc…
Với tôi, Mẹ là mẫu người phụ nữ lý tưởng, luôn bao dung và thứ tha. Mẹ và Cha là nguồn cội, chưa bao giờ tôi quên được công lao sinh thành, dưỡng dục ấy. “Dù con đếm được cát sông/Nhưng không đếm được tấm lòng Mẹ yêu/ Dù con đo được sớm chiều/Nhưng không đo được tình yêu Mẹ hiền/ Dù con đi hết trăm miền/ Nhưng tình của Mẹ vẫn liền núi non…”.
Những trang đời tuổi thơ cứ hiện về mỗi khi tôi nhớ Cha, nhớ Mẹ. Với tôi, Cha và Mẹ mãi là chiếc lá biếc xanh trên CÂY ĐỜI! Dù cuộc sống có bao nhiêu đổi thay, hình Cha, bóng Mẹ luôn ngự trị trong trái tim tôi.
VIỆT PHƯƠNG