Mùa khô 2022 – 2023 Đội Quy tập mộ liệt sỹ (Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh) tìm kiếm, quy tập được 10 hài cốt liệt sĩ là quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hi sinh trên đất bạn Lào. Trong đó, hành trình tìm kiếm, quy tập 5 hài cốt liệt sỹ ở một hang đá nằm trong núi sâu ở tỉnh Bolikhămxay là một câu chuyện cảm động, là một kỷ niệm khó quên trong lòng cán bộ, chiến sĩ Đội quy tập.
CB, CS Đội quy tập vất vả tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trong hang đá.
Bữa cơm của CB, CS Đội quy tập trong rừng sâu.
Đầu tháng 10 năm 2022, Đội Quy tập mộ liệt sỹ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh hành quân sang nước bạn Lào làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh tại Lào về nước. Với nhiệm vụ thiêng liêng được tổ chức giao phó và trách nhiệm đối với anh linh các anh hùng liệt sỹ, 30 cán bộ, chiến sỹ trong Đội quy tập đều quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, khắc phục mọi khó khăn để đưa hài cốt các liệt sĩ về với đất mẹ thân yêu.
Hài cốt 5 liệt sĩ tìm được trong hang đá
Ngay sau khi hành quân sang đất bạn Lào, cán bộ, chiến sĩ trong Đội quy tập đã chủ động khảo sát thông tin, tìm kiếm gặp gỡ các trưởng bản, già làng, cựu chiến binh của nước bạn Lào để xâu nối, đối chiếu các thông tin về phần mộ liệt sĩ và đối chiếu giữa bản đồ và trên thực địa để tiến hành khảo sát, tìm kiếm một cách có hiệu quả nhất.
Vào ngày 30/10/2022, Đội Quy tập mộ liệt sỹ tổ chức đợt khám bệnh, phát thuốc miễn phí cho bà con nhân dân tại huyện Viêng Thong đồng thời kết hợp với tuyên truyền, vận động bà con nhân dân nước bạn cung cấp thông tin về phần mộ các liệt sĩ là Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào. May mắn thay, đúng ngày hôm đó có ông Chôông Vàng (sinh năm 1954), người dân tộc Mông, trước đây gia đình sinh sống ở bản Phôn Hôm cũ, huyện Viengthong, tỉnh Bolikhămxay) cũng đến nhờ bộ đội Quân y Việt Nam khám sức khỏe để xin thuốc. Trước sự ân cần của bộ đội Việt Nam trong việc khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho bà con nhân dân Lào nên ông Chôông Vàng đã thông báo là biết được trong một hang núi có nhiều hài cốt liệt sĩ là bộ đội Việt Nam. Theo lời kể của ông Chôông Vàng, vào khoảng năm 1969, ở khu vực núi đá ở bản Phôn Hôm cũ thuộc huyện Viêng Thong có đơn vị bộ đội Quân tình nguyện Việt Nam đóng quân đã diễn ra nhiều trận đánh ác liệt trong đó có máy bay Mỹ nhiều lần ném bom oanh tạc nên khả năng sẽ có bộ đội Việt Nam hy sinh tại đây.
Các di vật tìm được cùng hài cốt liệt sĩ
Khi có thông tin quý giá từ ông Chôông Vàng, cán bộ, chiến sĩ trong Đội quy tập mộ liệt sĩ rất vui mừng vì đây có lẽ là manh mối để tìm ra mộ liệt sĩ. Theo cảm nhận của anh em trong Đội quy tập thì người Mông rất thật thà, kiệm lời, chỉ khi họ thực sự tin tưởng, quý mến thì mới cung cấp thông tin cho ta. Ngay sau đó, Chỉ huy Đội quy tập đã cử một tổ khảo sát đến tìm gặp ông Quang Kẹo – Chủ tịch Hội Cựu chiến binh của huyện Viêng Thong để trao đổi và tìm hiểu thêm về thông tin này.
Khi đến gặp và nắm bắt thêm thông tin thì ông Quang Kẹo cũng khẳng định, vào năm 1969 có đơn vị bộ đội Việt Nam hành quân từ bản Sầm Xọc đến bản Phôn Hôm cũ, huyện Viêng Thong để chiến đấu và bị máy bay Mỹ nhiều lần thả pháo sáng, ném bom.
Sau khi nắm thông tin tại Lào, Thượng tá Phạm Hữu Tiến đã trực tiếp liên hệ với bố của mình là Đại tá Phạm Hữu Giáp là một cựu chiến binh đã từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Lào và các cựu chiến binh trong nước để xác minh thêm và biết được có Tiểu đoàn 44B (thuộc Tỉnh đội Hà Tĩnh) đã từng tham gia chiến đấu tại khu vực này. Thông tin đã được củng cố và bổ sung thêm, cán bộ, chiến sĩ Đội quy tập gấp rút làm công tác chuẩn bị lương thực, thuốc men, dụng cụ đủ trong nhiều ngày để lên đường tìm kiếm mộ liệt sĩ.
Quá trình tìm kiếm gặp nhiều khó khăn do thông tin về phần mộ liệt sĩ rất chung chung và không nhiều, khu vực tìm kiếm lại là địa hình núi đá cao và rất rộng, hành quân bằng bằng xe, bằng thuyền, bằng hành quân bộ, rồi trèo đèo lội suối rất vất vả vả lại bản Phôn Hôm cũ hiện tại người dân không còn sinh sống ở đây nữa mà cách đây hơn 10 năm đã di dời đến nơi ở mới để làm công trình thủy điện nên từ rất lâu tại đây không có người qua lại.
Khó khăn, vất vả không thể làm chùn bước cán bộ, chiến sĩ Đội Quy tập mộ liệt sỹ, bằng quyết tâm và nhiệt huyết các anh đã nhanh chóng triển khai nhiệm vụ tìm kiếm, vào cuộc với tinh thần và quyết tâm cao nhất. Ngày 9/11/2022, Đội quy tập đã thuê thuyền của dân bản, cùng với cán bộ của Ban CHQS huyện Viêng Thong và người dẫn đường hành quân đi tìm kiếm hài cốt liệt sỹ. Sau 5 tiếng đi thuyền, 4 tiếng trèo đèo lội suối, 1 đêm ăn ngủ giữa rừng sâu, sáng ngày 10/11/2022 cán bộ, chiến sĩ Đội quy tập cùng bộ phận dẫn đường mới tiếp cận được dãy núi đá cần tìm. Phải rất vất vả cán bộ, chiến sĩ mới vào được bên trong hang đá ở độ cao 150m so với chân núi và phát hiện được 5 bộ hài cốt cùng với nhiều di vật. Lúc này, tất cả thành viên trong Đội quy tập mộ liệt sĩ đều vui mừng và xúc động như tìm thấy người thân của mình sau hàng chục năm xa cách.
Sau khi phân công các công việc cụ thể, mỗi người một việc, công tác cất bốc hài cốt các liệt sĩ được tiến hành một cách thận trọng, cụ thể, tỉ mỉ, những đồng chí được phân công cất bốc đã cẩn thận cất bốc hài cốt, thu gom hiện vật về nơi quy tập. Các di vật của liệt sĩ trong hang đá được tìm thấy còn có 4 cái nồi, trong đó có 1 cái nồi ghi chữ a3, b1 (tiểu đội 3, trung đội 1), 2 cái đĩa ăn hai ngăn, 1 dây xích sắt, một số mảnh bom và các loại vỏ đạn.
Theo Thượng tá Phạm Hữu Tiến – Chính trị viên Đội Quy tập mộ liệt sỹ cho biết: “Việc tìm kiếm, quy tập được 5 hài cốt liệt sĩ cùng một lúc trong hang đá tại bản Phôn Hôm cũ, huyện Viêng Thong, tỉnh Bô ly khăm xay trong mùa khô 2022 – 2023 là một thành tích nổi bật, một dấu ấn quan trọng, là động lực để cán bộ, chiến sĩ trong Đội quy tập quyết tâm hoàn thành tốt các chỉ tiêu được cấp trên giao phó”. Kết thúc mùa khô 2022 – 2023, Đội Quy tập hài cốt liệt sỹ, Bộ CHQS Hà Tĩnh đã quy tập được 10 hài cốt liệt sỹ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào đạt 100% chỉ tiêu cấp trên giao.
Bước vào mùa khô 2023-2024, tuy mới triển khai tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ gần 2 tháng trên đất Lào nhưng Đội quy tập đã tìm kiếm, quy tập được 6 hài cốt liệt sĩ. Cán bộ, chiến sĩ Đội quy tập sẽ tiếp tục quán triệt và triển khai lực lượng tìm kiếm, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Đội quy tập cũng sẽ tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, nắm chắc tình hình địa bàn, làm tốt công tác dân vận, vun đắp tình đoàn kết Việt – Lào./.
Bài, ảnh: Mai Thanh Hải; ĐT: 0987837911
Ban Khoa học Quân sự
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh