Chắc hẳn cả nhà sẽ nhận ra Bác – một gương mặt rất đỗi quen thuộc trong những bài viết của mình, bởi Bác là nhân chứng sống – chính Bác là người đã minh oan, làm rõ thân phận cho đồng đội và cũng là cấp dưới của mình Vũ Đắc Roanh trong loạt bài phóng sự viết NGƯỜI LÍNH TRỞ VỀ SAU 50 NĂM LÀM LIỆT SĨ đăng tất cả 4 kỳ trên báo Quân khu 5 , 6 kỳ ở Tạp chí điện tử Tri ân, Báo Ngân Hàng, Đài phát thanh Quân đội, Tạp Chí Non Nước , Kênh w.w.vn (Âbài 1.161).
Tác giả và Bác Mai Minh Đoan tại buổi gặp mặt cán bộ quân đội cấp Đại tá, Thượng Tá và chỉ huy – lãnh đạo cấp Trung đoàn và tương đương trở lên, nghỉ hưu đang sống trên địa bàn thành phố Đà Nẵng ngày 20/12/2023 ,nhân kỷ niệm 79 năm ngày thành Quân đội nhân dân Việt Nam và 34 năm Ngày Hội Hội quốc phòng toàn dân.
Bác là Mai Minh Đoan , Sinh năm 1945 , quê ở xã Nga Điền – huyện Nga Sơn – Thanh Hóa, (nay ở phường Hòa Thuận Tây – Thành Phố Đà Nẵng), Nhập ngũ năm 1962 – vào Nam chiến đấu năm 1965.
Bác Đoan trưởng thành từ e22 f3 Sao Vàng – QK5, rồi sau này chuyển hẳn sang tiểu đoàn độc lập D40 ĐẶC CÔNG f3 SAO VÀNG . Năm đó Bác là C Trưởng C2 D40 ĐẶC CÔNG F3 SAO VÀNG, là đơn vị cũ của chú VŨ ĐẮC ROANH, nhân vật chính trong loạt bài phóng sự viết : NGƯỜI LÍNH TRỞ VỀ SAU 50 NĂM LÀM LIỆT SĨ , được mình phát hiện, điều tra, viết bài đăng 4 kỳ trên báo QK5 và nhiều báo , đài khác. Từ đây, chú trải qua nhiều cương vị.
Chiến tranh biên giới Tây Nam xảy ra, chiến dịch tấn công đánh địch (PÔL PÔT), mặt trận Đông Bắc CAMPUCHIA chú được giao nhiệm vụ làm Tiểu đoàn Trưởng Tiểu đoàn vượt sông của E 280, tiếp theo là trợ lý vượt sông mặt trận 579 – sau đó về làm Trung đoàn phó – Tham Mưu Trưởng Trung đoàn công Binh 280 – QK5 (nay là Lữ Đoàn Công Binh 280), đến năm 1989 rút quân tình nguyện Việt Nam về nước .
Tác giả và Bác Mai minh Đoan , tại buổi gặp mặt cán bộ quân đội nghỉ hưu cấp Tá trở lên đang sống trên địa bàn thành phố Đà Nẵng , nhân kỷ niệm ngày 73 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam năm 20/12/2017.
Sau giải phóng 1975 , Bác Đoan tiếp tục sang Campuchia làm nhiệm vụ quốc tế,chiến đấu diệt PôlPôt trên nước bạn đã cống hiến trọn vẹn 10 năm ở chiến trường Tây Nam – hoàn thành nhiệm vụ quốc tế ở CAMPUCHIA từ năm 1979 -1989, do vết thương cũ thời đánh mỹ, 11 lần bị thương, vết thương cũ lúc còn ở f3 – Sao Vàng đánh trận chiến dịch X2 (Xã điệu) khi ở e22 rất ác liệt tái phát, Bác đã xin nghỉ hưu, với cấp bậc Thiếu Tá – huy hiệu 55 năm tuổi Đảng – 30 năm tuổi quân (41 năm tuổi quân – đã quy đổi).
Tác giả thật bất ngờ nhưng giá trị vô cùng vì được gặp lại Bác tại buổi gặp mặt rất ý nghĩa nhân kỷ niệm 79 năm ngày thành lập QĐND và 34 năm ngày hội quốc phòng toàn dân . Ngày 20/12/2023 Thành phố Đà Nẵng tổ chức gặp mặt cán bộ quân đội nghỉ hưu cấp Đại Tá, Thượng Tá, Chỉ huy – lãnh đạo cấp Trung đoàn và tương đương trở lên đang sống trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Mình đang mải mê tác nghiệp – bỗng giật mình vì có người vỗ vai từ phía sau, bất ngờ nhận ra Bác, Bác Đoan nói :
– ” Loan cũng đến chương trình này à – Bác vui quá vì được gặp cháu ở đây! ”
Ngày 20/12/ 2017, mình cũng đã từng gặp Bác Đoan ở chương trình gặp măt cán bộ cấp Tá trở lên nghỉ hưu tại thành phố Đà Nẵng, lần đó mình thích thú và sửng sốt nhìn Bác, vì trước ngực của Bác đeo đầy Huân – Huy chương nặng trĩu ngực được xếp vào hạng đeo Huân – huy chương nhiều nhất tại buổi lễ này. Sau khi ôm chầm lấy Bác vì cảm xúc lâng lâng xáo trộn – mình đã hỏi và được Bác Đoan chia sẻ những chiến công của suốt 55 năm qua mà Bác đã có được, Bác nói :
– ” Khi ở chiến trường về – tài sản lớn nhất của cá nhân Bác chỉ có chừng này đây thôi ! ”
Trong hai cuộc chiến tranh, đánh Mỹ ở Miền Nam Việt Nam và chiến trường Tây Nam (làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia), Bác Đoan đã được Quân đội tặng thưởng :
– 05 Huân chương chiến công hạng 2-3
– 01 Huân chương kháng chiến hạng 2
– 01 Huân chương quyết thắng
– 03 Huân chương giải phóng hạng 1-2-3
– 03 Huân chương vẻ vang hạng 1-2-3
– 01 Huy hiệu dũng sĩ diệt Mỹ cấp 1
– 01 Huy hiệu dũng sĩ diệt xe tăng
– 01 Huy hiệu 72
– 01 Huy hiệu Xuân 68
– Và nhiều bằng khen, giấy khen cấp Quân khu và mặt trận tặng.
Và có lẽ bất ngờ hơn nữa là câu chuyện Bác Đoan bắt sống một lính Mỹ năm xưa, người Cựu chiến binh Mỹ đó bây giờ vẫn còn sống. Vừa qua, năm 2017 người Cựu Chiến binh Mỹ năm xưa đã sang liên hệ với Bộ Quốc Phòng Việt Nam, yêu cầu được gặp và thăm lại đồng chí bộ đội Việt Nam đã bắt ông Cựu chiến binh Mỹ ấy của 50 năm trước.
Bộ quốc phòng Việt Nam đã liên hệ với Quân khu 5 về nội dung – Bộ Tư Lệnh Quân khu 5 đã cho xe ra hộ tống Bác Đoan vào Quân khu 5 để cho hai người lính Việt – Mỹ năm xưa gặp lại nhau.
Người Cựu chiến binh Mỹ đã ôm chầm lấy bác Đoan – hôn và cảm ơn Bác Đoan rất nhiều. Nhờ Bác Đoan không những không bắn mà còn cứu sống và ông Mỹ còn sống đến ngày hôm nay. Bác Đoan kể :
“… Khi bác nghe phiên dịch hỏi :
– Sao lúc đó đồng chí không bắn tôi , mà lại cửi trói để cứu sống tôi . “
Bác Đoan trả lời : VÌ BỘ ĐỘI VIỆT NAM CHÚNG TÔI RẤT NHÂN HẬU ! Và ông Cựu chiến Binh Mỹ đó lại ôm hôn Bác nhiều lần nữa.
Và : …” Lúc đó do cơ động chiến đấu , chúng tôi chỉ biết làm nhanh, cởi trói cho lính Mỹ , rồi cứ thế chạy , làm gì có thời gian nhìn mặt nhau. Nên hai chúng tôi không hề có ký ức nhìn để nhớ mặt của nhau. Bởi vậy, sau khi gặp Bác ở Bộ Tư lệnh QK5, người Cựu chiến Binh Mỹ đã yêu cầu Bác tả lại trận đánh ấy vào ngày nào, diễn ra trong bối cảnh – hoàn cảnh nào, để xác minh bác Đoan có phải là ân nhân, là đồng chí bộ đội năm ấy đã cứu sống mình không và đương nhiên, Bác Đoan đã kể đúng. Người Cựu chiến Binh Mỹ ấy đã ôm chầm lấy Bác – khóc – và cảm ơn.
Để thể hiện tấm chân tình – người Cựu chiến binh Mỹ đã mời Bác Đoan sang thăm đất nước Mỹ của ông ấy đi cùng với bộ Quốc phòng (Cựu chiến binh) Việt Nam ! Nhưng do sức khỏe Bác yếu và những năm qua do dịch Covid – 19, nên bác chưa thực hiện được
Nhân ngày QĐND – con kính chúc Bác Đoan sức khỏe dồi dào – vẫn mãi đẹp ngời trong lòng dân xứng danh Bộ Đội cụ Hồ
Bài, ảnh : Hồng Loan