Ngày 11/12/2023, tại xã Điện Thọ , huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Ban Liên lạc truyền thống tiểu đoàn 3, Mặt trận 44 Quảng Đà cùng với địa phương đã long trọng tổ chức lễ tri ân và Khánh thành hai công trình: Nhà Bia tưởng niệm liệt sĩ Tiểu đoàn 3 MT44 Quảng Đà tại xã Điện Thọ và Bia chiến tích trận đánh 21 ngày đêm lịch sử từ ngày 20/11 – 10/12/1968 tại xã Điện Hòa.
Toàn cảnh buổi lễ khánh thành
Về dự buổi khánh thành có Ủy viên BCH Trung ương Đảng – Bí thư Thành Ủy – Trưởng đoàn đại biểu quốc hội đơn vị Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng và Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Trần Chí Cường, cùng lãnh đạo Bộ tư lệnh QK5, Bộ CHQS Thành Phố Đà Nẵng, lãnh đạo Bộ CHQS Tỉnh Quảng Nam, lãnh đạo địa phương, các cựu chiến binh – thân nhân các gia đình liệt sĩ Tiểu đoàn 3, và đông đảo người dân địa phương.
Cách đây đúng 56 năm, Tiểu đoàn 7 – trung đoàn 31 – Sư đoàn 2 – QK5 được điều động về chiến đấu ở MT44 QUẢNG ĐÀ, lấy phiên hiệu là Tiểu đoàn 3.
Địa bàn hoạt động của Tiểu đoàn 3 là Vùng A – B huyện Điện Bàn. Thời gian đóng quân lâu nhất là ở Điện Thọ. Nhân dân Điện Bàn nói chung và nhân dân Xã Điện Thọ coi cán bộ chiến sĩ như con – em trong gia đình. Cũng chính nơi đây, ngày 13/9/1968 – Tiểu đoàn 3 đã đánh tiêu diệt gọn Tiểu đoàn 39 biệt động quân ngụy.
Đại tá Nguyễn Vĩnh An – nguyên Chính trị viên Trưởng Tiểu đoàn 3 – MT44 Quảng Đà phát biểu ôn lại truyền thống của đơn vị
Việc xây dựng Nhà bia tưởng niệm liệt sĩ Tiểu đoàn 3 MT44 Quảng Đà tại Điện Thọ là để khắc ghi công ơn các liệt sĩ Tiểu đoàn 3 đã anh dũng hy sinh trong trận đánh, công trình tọa lạc trên khuôn viên diện tích 1.200 m2.
Tại xã Điện Hòa (Vùng B huyện Điện Bàn), đúng 55 năm trước, từ ngày 20/11 đến ngày 10/12/1968, đã diễn ra một cuộc chiến vô cùng khốc liệt giữa Tiểu đoàn 3 với 7200 quân Mỹ ngụy và lính Pác Trung Hy.
Lực lượng của phía địch có 7200 quân, có các loại máy bay, pháo binh, xe tăng, xe bọc thép, súng phun lửa, mở một hành quân càn quét với quy mô lớn nhất lúc bấy giờ đánh phá vào các xã : Điện Phước, Điện Hòa, Điện Thọ,
Mục tiêu của địch : là bao vây tiêu diệt bộ đội chủ lực của ta, tiêu diệt căn cứ tiền phương của đặc khu Ủy Quảng Đà, tiêu diệt cơ quan huyện Ủy UBND huyện Điện Bàn. Để làm được việc đó, địch đổ quân hình thành 3 vòng vây, vây chặt lực lượng của ta.
Máy bay ném bom, pháo binh liên tục oanh tạc vào các xã suốt ngày đêm, cho máy ủi cày ủi phát quang, súng phun lửa phun cháy các nhà dân, bắt dân lên xe chở vào vùng địch kiểm soát ở huyện Hòa Vang – Đà Nẵng, biến Vùng B trở thành vành đai trắng, để không có chỗ cho bộ đội ta trú quân đánh vào Đà Nẵng.
Về phía ta : Chỉ có duy nhất một Tiểu đoàn, quân số lúc đó có 209 đồng chí. Nhiệm vụ của Tiểu đoàn 3 được BTL Mặt trận 44 giao phải trụ bám, đánh bại âm mưu lập vành đai trắng của Mỹ ngụy tại Vùng B huyện Điện Bàn, bảo đảm cơ quan cách mạng của ta, giữ vững vùng giải phóng. Thế là cuộc chiến đấu không cân sức diễn ra trong suốt 21 ngày đêm.
Những ngày đầu địch đánh vào, ta đánh bật chúng ra, xác quân địch chết ngổn ngang. Trước công sự bộ đội ta, trận chiến diễn ra ngày càng ác liệt. Cán bộ, chiến sĩ ta chiến đấu rất dũng cảm. Ban ngày chiến đấu trực diện với địch, ban đêm chôn cất anh em hy sinh, cất dấu thương binh, di chuyển trận địa đào công sự để chuẩn bị cho trận đấu hôm sau.
Ban Liên lạc truyền thống Tiểu đoàn 3 tặng quà cho các tổ chức và cá nhân có đóng góp tiêu biểu cho đơn vị .
21 ngày đêm chiến đấu, ta tiêu diệt được 1700 quân Mỹ ngụy, thu hàng trăm súng, bắn cháy – phá hủy 18 máy bay. Nhưng Tiểu đoàn cũng bị tổn thất rất nặng nề. Đại tá Nguyễn Văn An – nguyên Chính trị viên Trưởng Tiểu đoàn 3 – MT 44 Quảng Đà đã xúc động – và khóc khi nhắc lại trận đánh trong bài phát biểu tại buổi lễ khánh thành nhà bia tưởng niệm giành cho đồng đội đã hy sinh: vì đơn vị có 209 đồng chí, thì hy sinh hết … 190 đồng chí, chỉ còn lại … 20 đồng chí sống sót trở về, đây là tổn thất vô cùng lớn lao. Sau năm 1975, nhân dân thôn La Thọ về khai hoang sản xuất, đã phát hiện trong lòng đất 47 bộ hài cốt liệt sĩ. Nhân dân đã xây 1 miếu thờ, lấy tên là MIẾU THỜ BỘ ĐỘI . Chính vì vậy mà Ban liên lạc đã chọn nơi đây để xây bia chiến tích lịch sử trận 21 ngày đêm đánh Mỹ.
Các đại biểu, lãnh đạo địa phương thực hiện nghi thức cắt bia khánh thành
Bia chiến tích trận đánh 21 ngày đêm lịch sử từ ngày 20/11 – 10/12/1968 được xây dựng trên diện tích gần 400 m2 tại xã Điện Hòa sẽ giúp các thế hệ hôm nay và mai sau luôn khắc ghi công ơn đối với xương máu của các Chiến sĩ trong trận đánh 21 ngày đêm ác liệt nói riêng và bao xương máu của các Liệt sĩ đã hy sinh vì nền độc lập tự do của Tổ quốc.
Cả hai công trình Nhà Bia tưởng niệm liệt sĩ Tiểu đoàn 3 MT44 Quảng Đà tại xã Điện Thọ và Bia chiến tích trận đánh 21 ngày đêm lịch sử từ ngày 20/11 – 10/12/1968 tại xã Điện Hòa được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo hai địa phương : Đà Nẵng và Quảng Nam, Các đơn vị, cơ quan, đoàn thể, các nhà hảo tâm đã ủng hộ tiền và hiện vật, giúp đỡ đã hoàn thành đúng dịp Đơn vị đón nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân;
Bài, ảnh : Hồng Loan