30 năm trong đời binh nghiệp, ông Mai Minh Đoan sinh năm 1945 quê ở Nga Điền, Nga Sơn – Thanh Hóa, nay ở quận Hải Châu -Thành phố Đà Nẵng đã tham gia trọn vẹn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn và làm nhiệm vụ Quốc tế ở Campuchia giúp nhân dân Nước bạn thoát khỏi chế độ diệt chủng ở Pôn Pôt- iêng Xa Ry(1979-1989).
Có lẽ, ông Đoan vẫn nhớ và tự hào nhất những năm tháng được gắn bó và trưởng thành từ Trung đoàn 22 Sư đoàn 3 – Sao Vàng anh hùng. Và ông bắt đầu hồi tưởng lại ký ức mà ông đã từng trải qua .
Tác giả trò chuyện cùng Thiếu Tá Mai Minh Đoan , nguyên Đại đội Trưởng đại đôi 2 – Tham Mưu trưởng – Tiểu đoàn phó d40 Đặc công Sư đoàn 3 Sao Vàng; nguyên Tham mưu trưởng – Trung đoàn phó Trung đoàn 280 ,nay là Lữ đoàn công binh 280 .
Trong chiến dịch Đông 1965, Trung đoàn 22 Sư đoàn 3 Sao Vàng giao đảm nhiệm một hướng tấn công cùng với Trung đoàn 2 giải phóng quận lỵ Mộ Đức và Đức Phổ, Tỉnh Quảng Ngãi. Từ Bình Định,các chiến sĩ Trung đoàn 22 khẩn trương hành quân ra Quảng Ngãi để kịp hợp đồng tác chiến với các đơn vị trong Sư đoàn.
Là chiến sĩ của Tiểu đoàn 7,Trung đoàn 22,lần đầu tiên ông được tham gia đánh trận cứ điểm Núi Thụ,huyện Mộ Đức. Do hồi đó mùa mưa tầm tã suốt ngày này sang ngày khác,nước ngập mênh mông trắng đồng bao quanh khu vực Núi Thụ, một số đơn vị lại đi chệch hướng nên không kịp giờ hiệp đồng nổ súng. Mặt khác trinh sát của ta lại không nắm chắc tình hình địch nên trận đánh không thành,để lại nỗi day dứt trong lòng mỗi cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 22 của ông.
Cuối tháng 12-1965,ông được tham gia trận đánh cứ điểm Minh Long, Tỉnh Quảng Ngãi. Rút kinh nghiệm trận đánh Núi Thụ, đơn vị chuẩn bị kỷ lưỡng,tập luyện ngày đêm hạ quyết tâm cao nên trận đánh giành thắng lợi lớn, quận lỵ Minh Long được giải phóng.
Sau khi giải phóng quận lỵ Minh Long, Trung đoàn trở về Băc Bình Định. Mùa khô năm 1966, Trung đoàn 22 đứng chân ở huyện Hoài Nhơn.Trong suốt thời gian này, đơn vị ông phải tác chiến liên tục với sư đoàn Kỵ binh bay số 1 Mỹ. Do có những thành tích xuất sắc trong chiến đấu, ông vinh dự được kết nạp vào Đảng Nhân dân cách mạng miền Nam Việt Nam ,đồng thời được Tiểu đoàn tuyển chọn cử đi học lớp “Mũi Trưởng” đặc công do Sư Đoàn 3 tổ chức. Bộ binh gọi là ” Bê Trưởng” – Trung đội trưởng.
Sau 3 tháng miệt mài học tập,lớp đào tạo mũi trưởng đặc công cấp tốc đã hoàn thành khóa học. Ra trường ông được điều về tiểu đoàn 300 Đặc công QK5. Sau một thời gian,do yêu cầu của nhiệm vụ, Tiểu đoàn 300 Đặc công giải thể. Cán bộ từ đại đội trở xuống được điều về Sư đoàn 3 Sao Vàng làm nòng cốt để thành lập Tiểu đoàn 40 Đặc công. Phiên hiệu chính thức của đơn vị là ” D40″ Đặc công Sư đoàn 3 Sao Vàng.
Tháng 8 -1968, Tư lệnh Sư đoàn điều Đại đội 2, Tiểu đoàn 40 Đặc công tăng cường cho Trung đoàn 22, làm nhiệm vụ phối thuộc trong chiến dịch X2. Cụ thể là tiêu diệt Đại đội bảo an,đánh chiếm chốt điểm tiền tiêu thuộc cao điểm Xã Điệu, nằm ở Đông Nam quận lỵ Hà Thành. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt chốt điểm Xã Điệu ,Đại đội Đặc công nhanh chóng bàn giao trận địa cho Tiểu đoàn 9 bộ binh thuộc Trung Đoàn 22 chốt giữ, nhằm trực tiếp khống chế quận lỵ và phía Đông sân bay Hà Thành,tạo điều kiện cho các đơn vị đánh vào trại lực lượng đặc nhiệm ở trung tâm Hà Thành. Đại đội Đặc công sẽ rút về đứng chân tại tọa độ “X” sẵn sàng nhiệm vụ mới. Đó là lệnh của Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 22 – Nguyễn Trưng .
Quán triệt tầm quan trọng của chiến dịch và mệnh lệnh của cấp trên, Đại đội 2 Đặc công vinh dự được chỉ huy Trung đoàn 22 tin tưởng giao nhiệm vụ cho đơn vị đánh mở màn chiến dịch.
Để đảm bảo thời gian hiệp đồng nổ súng đúng quy định,đơn vị ông đã nhanh chóng họp cấp ủy,chỉ huy và chi bộ để quán triệt nhiệm vụ,đề ra phương hướng quyết tâm lãnh đạo đơn vị chiến đấu giành thắng lợi. Đồng thời chọn một số cán bộ ,chiến sĩ có kinh nghiệm đi chuẩn bị chiến trường gồm: Ông – là Đại Đội trưởng, đồng chí Liên Đại Đội Phó,đồng chí Hiện quê Ninh Bình. Mũi trưởng 2, đồng chí Liên Đại đội phó xuống trực tiếp làm mũi trưởng mũi 3 cùng một y tá và một liên lạc.
Quận lỵ Hà Thành là vùng lõm sâu của quận miền núi Sơn Hà,một cứ điểm quan trọng bảo vệ phía Tây thị xã Quảng Ngãi. 2/3 ngụy quân, ngụy quyền là người dân tộc thiểu số sở tại. Chúng được huấn luyện kỹ càng,lại thông thạo địa hình,nên chỉ cần thấy một ngọn cỏ,lá cây khác thường hoặc một dấu vết nhỏ,lạ nào đó là chúng có thể phát hiện ra lực lượng của ta. Vì vậy,bộ phận đi trinh sát chuẩn bị chiến trường phải tuyệt đối giữ bí mật, lương thực mang theo mỗi người chỉ có một túm gạo rang, khát thì uống nước suối… Thực hiện nghiêm ngặt quy định đi không dấu,không được nấu,còn nói thì chỉ được ghé vào tai nhau nói khẽ đủ nghe, không được phát ra một tiếng động nào dù là nhỏ.
Sau khi chọn vị trí đặt đài quan sát, theo dõi hoạt động của địch ban ngày ,nhận định hướng phòng thủ chủ yếu của chốt điểm Xã Điệu. Chỉ duy nhất đêm đầu, bộ phận chuẩn bị chiến trường chia làm 3 mũi đã luôn qua 5 lớp rào kẽm gai các loại, đột nhập vào bên trong, bám theo chiến hào và một số lô cốt chìm dưới mặt đất. Thực hiện tư tưởng chỉ đạo của binh chủng Đặc công là ” tay sờ ,mắt thấy ,tai nghe”. Hoàn thành nhiệm vụ trinh sát, ra khỏi hàng rào cuối cùng,trở về nơi tập kết của đơn vị an toàn. Dù bọn lính dân tộc người địa phương có tinh quái đến đâu cũng không thể phát hiện được. Các chiến sĩ của Đại đội Đặc công quân giải phóng đã mò vào tận sào huyệt của chúng mà chúng không hề phát hiện được dấu vết gì.
Trong khi đơn vị đang khẩn trương chuẩn bị các bước trước trận chiến đấu thì Đại đội vinh dự được đón đồng chí Nguyễn Trưng ,Trung đoàn Trưởng và đồng chí Hồ Đắc Liễn Chính ủy Trung đoàn xuống thăm hỏi,động viên và kiểm tra đơn vị trước ngày xuất quân ra trận. Vì sự thắng lợi của trận mở màn chiến dịch,cả đơn vị rất phấn khởi, khí thế sục sôi,nhân quyết tâm lên cao gấp đôi bởi được sự quan tâm của chỉ huy Trung Đoàn. Để bảo đảm đánh thắng trận mở màn, Đại đội được bổ sung 3 khẩu súng phun lửa ,loại súng này có tính năng tác dụng tiêu diệt địch ở dưới giao thông hào liên hoàn khép kín với các công sự, hầm ngầm, lô cốt chìm dưới mặt đất rất vững chắc và kiên cố nên cần phải có hỏa lực mạnh mới tiêu diệt được chúng.
Đúng 3 giờ 15 phút đêm 22-8-1968, cả 3 mũi đã cắt xong 5 lớp rào kẽm gai các loại, ông Đoan ra lệnh mũi 1, mũi chủ yếu do đồng chí Hiện( tên khai sinh là Phạm Văn Sân ,quê Ninh Bình) phụ trách cho lót đội hình đã phân công mục tiêu.
Đến 3 giờ 18 phút cho mũi 2 do đồng chí Vũ Văn Sáng (quê Ninh Bình) làm mũi trưởng và mũi 3 do đồng chí Nguyễn Văn Liên, quê Bình Định làm mũi trưởng, đồng loạt cho anh em lót vào mục tiêu. Mục tiêu nào lót bị lộ, được phép nổ súng và đó chính là lệnh nổ súng, đánh chiếm mục tiêu của toàn Đại đội. Lúc này không gian bao phủ một đêm tĩnh mịch và yên ả đến lạ kỳ…
Đúng 3 giờ 21 phút, sau tiếng ú ớ hoảng hốt của một tên lính ngụy,vô tình phát hiện ta đang lót ở mũi một. Lập tức anh Hiện lia một loạt AK xé tai tiêu diệt tên lính ngụy. Cùng lúc những ánh chớp và tiếng nổ của thủ pháo ta đồng loạt, dồn dập vang lên, ngọn lửa sáng rực của 3 khẩu súng phun lửa chạy ngoằn ngoèo qua các ngóc ngách tiêu diệt hết bọn địch ở chiến hào. Cả đội hình địch bị bất ngờ, rối loạn, kêu la thất thanh, trở tay không kịp. Ông Đoan ra lệnh tảo trừ những tên còn sống xót, chốt chặt các mục tiêu, đề phòng pháo địch bắn từ xa bắn tới sau đó bắn 3 phát pháo hiện màu xanh vọt lên trên bầu trời Hà Thành. Đó là ám tín hiệu chiến thắng đã làm chủ trận địa. 19 anh em của Đại đội 2, Tiểu đoàn 40 Đặc công đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tiêu diệt Đại đội lính bảo an chốt giữ cao điểm Xã Điệu, mở toang cửa ngõ vào quận lỵ Hà Thành. Theo đúng kế hoạch ,đơn vị ông bàn giao chốt điểm Xã Điệu cho Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 22. Lúc này trên không trung, máy bay C130 ì ạch quần lượn thả đèn dù sáng rực cả bầu trời, vô tình chúng đã tạo ánh sáng thuận lợi cho anh em ung dung rút quân trong niềm hân hoan mừng vui chiến thắng trở về an toàn.
Kết quả trận đánh mở màn chiến dịch X2, Đại đội 2 Đặc công đã tiêu diệt xóa sổ Đại đội bảo an gồm 70 tên chốt giữ cao điểm Xã Điệu. Phá hủy toàn bộ vũ khí, hệ thống thông tin chỉ huy liên lạc của chúng. Ta có một đồng chí bị thương nhẹ do đánh gần, mảnh thủ pháo của đồng chí bên cạnh văng vào người.
Sau trận đánh, đơn vị được chỉ huy mặt trận khen ngợi và đánh giá là đơn vị hiệp đồng chiến đấu giỏi, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong trận mở màn chiến dịch. Trong đó có nhiều đồng chí được tặng thưởng Huân chương các loại.
Trưởng thành từ Trung đoàn 22, trận đánh Xã Điệu đã để lại trong ký ức ông một kỷ niệm sâu sắc trong đời người chiến sĩ Đặc công mà ông Đoan không bao giờ quên. Ông Đoan luôn luôn nhớ câu nói của Bác Hồ kính yêu với cán bộ, chiến sĩ binh chủng Đặc công:” Đặc công tức là công tác đặc biệt, là vinh dự đặc biệt, cần phải có cố gắng đặc biệt. Các chiến sĩ Đặc công được tin tưởng đặc biệt “. Ông Tự hào là người chiến sĩ Đặc công !
Bài , ảnh : Hồng Loan