Đón các anh về đất Mẹ

   Hòa vào dòng người đón các liệt sĩ trở về, tôi bắt gặp bạn Nguyễn Thị Diên đến từ xã Hương Minh, Vũ Quang, Hà Tĩnh. Mặc dù nhà cách xa Nghĩa trang liệt sĩ Nầm gần 50km nhưng bạn Diên có mặt từ rất sớm. Bạn Nguyễn Thị Diên chia sẻ: “Năm nào tỉnh Hà Tĩnh đón các liệt sĩ trở về từ đất nước Lào tôi cũng có mặt. Cảm xúc mỗi năm một khác. Đặc biệt là giây phút được chứng kiến thân nhân các gia đình liệt sĩ tìm được hài cốt người thân sau bao năm chờ đợi trong tôi dâng lên cảm xúc vỡ òa”.

Đại diện Ban công tác đặc biệt Chính phủ và tỉnh Hà Tĩnh đưa các liệt sĩ trở về.

   Còn anh Uông Văn Toàn, Bí thư Đoàn xã Sơn Phúc, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh cho rằng đây không chỉ là hoạt động “Uống nước nhớ nguồn” mà còn là dịp để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ về sự hy sinh cao cả của thế hệ cha anh, vì nghĩa vụ quốc tế.

   Đoàn xe đưa rước các hài cốt liệt sĩ chầm chậm tiến vào nghĩa trang liệt sĩ Nầm trong rợp bóng quốc kỳ hai nước Việt Nam – Lào. Trong số 25 hài cốt liệt sĩ tìm thấy lần này chưa có liệt sĩ nào xác định được họ tên, quê quán, đơn vị. Đó là nét lặng và suy tư của không chỉ những người chiến sĩ là nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh.

   Cách đây hơn một tháng, chúng tôi có dịp theo cán bộ, nhân viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh trên hành trình đi tìm đồng đội trên đỉnh núi Phù Má Thao, bản Và, huyện Bô ly khăn, tỉnh Bô ly khăm xay. Cùng tham gia hành trình đầy gian nan, vất vả này có ông Phò Nhia Xư ở bản Phà Cọt, huyện Viêng Thoong, tỉnh Bô ly khăm xay, một nhân chứng dẫn đường. Đã hơn 70 tuổi nhưng ông Phò Nhia Xư vẫn còn nhanh nhẹn. Trong câu chuyện với chúng tôi ông rất cởi mở và kể chi tiết về chuyện 9 bộ đội Việt Nam hy sinh trên đỉnh núi Phù Má Thao. Ông Phò Nhia Xư nhớ lại: “Vào năm 1973, bộ đội Việt Nam án ngữ ở vị trí này và bị máy bay địch thả bom nên hy sinh tất cả”.

  Cũng vì năm xưa ông Phò Nhia Xư đi theo lực lượng chống lại quân đội Pa thét Lào nên những thông tin mà ông biết về bộ đội Việt Nam hy sinh ở đỉnh núi Phù Má Thao được ông giấu kín trong lòng. Thời gian trôi đi, cùng với chính sách nhân đạo, khoan hồng của Chính phủ Lào, ông quyết định cung cấp nguồn thông tin trên cho cơ quan chức năng của Lào và Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh.

Cán bộ, chiến sĩ Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh tìm kiếm liệt sĩ tại đỉnh núi Phù Má Thao.

   Đường vào bản Và chủ yếu là núi cao, vực sâu, nhiều đoạn anh em phải phát cây, mở lối để có đường đi. Sau ba ngày hành quân vất vả, cán bộ, nhân viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh đã đến được chân núi Phù Má Thao. Để lên được đỉnh núi các anh còn phải tiếp tục vượt qua những con dốc thẳng đứng với bao hiểm nguy rình rập. Sau 2 ngày đi bộ tiếp theo, vượt qua nhiều vất vả, hiểm nguy, các anh đã lên tới đỉnh núi – nơi mà ông Phò Nhia Xư chỉ có hài cốt của bộ đội Việt Nam. Sau gần một ngày tìm kiếm, các anh đã đào tới công sự năm xưa. Khó có thể tả được cảm xúc của những người có mặt trên đỉnh núi Phù Má Thao khi những hài cốt đầu tiên được tìm thấy. Cảm xúc như vỡ òa, bao nhiêu mệt nhọc dường như tan biến. Các anh cẩn thận thu lượm từng mảnh xương, di vật. Thượng úy QNCN Nguyễn Văn Thanh, nhân viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ: “Chúng tôi thực sự hạnh phúc khi tìm thấy các liệt sĩ. Vất vả thế này hay hơn nữa chúng tôi cũng sẵn sàng đối diện chỉ với mong muốn tìm được thật nhiều các liệt sĩ để đưa về an nghỉ trong lòng đất Mẹ”.

   Một hài cốt, hai hài cốt… hài cốt thứ 9 được tìm thấy cũng là lúc mặt trời đã khuất. Trong khói hương ngào ngạt, các anh quyết định tạm dừng công việc để sáng mai tiếp tục.

   Đêm buông xuống trên đỉnh núi Phù Má Thao. Gió vẫn rít từng cơn. Khuya! Cái lạnh thấm vào tận da thịt. Cả tổ công tác không ai chợp mặt được. Trung tá Hoàng Văn Thảo, Chính trị viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh sau một hồi tìm kiếm cũng tìm thấy một ít củi đốt lên sưởi ấm. Cứ thế, ai cũng mong chờ trời nhanh sáng để tiếp tục phần việc còn lại. Thế nhưng cả ngày hôm sau tìm kiếm cũng không tìm thấy thêm hài cốt nào.

   Theo Thượng tá Lê Văn Hiền, Đội trưởng Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh, thì hành trình tìm liệt sĩ trên đỉnh Phù Má Thao chỉ là một trong những hành đầy gian lao, vất vả mà gần 20 năm qua cán bộ, nhân viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh trải qua. Con số 917 hài cốt liệt sĩ tìm thấy trên đất bạn Lào trong các thời kỳ chiến tranh chưa nói hết được sự vất vả mà cán bộ, nhân viên Đội quy tập Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh trải qua nhưng nó khẳng định nỗ lực của họ đối với những người con đã anh dũng ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc và nghĩa vụ quốc tế cao cả.